#NewsBytesExplainer: పంచాయతీల్లో ఏకగ్రీవాలు ఎందుకు? గ్రామీణ పరిపాలనలో మార్పులు ఏంటో తెలుసా?
ఈ వార్తాకథనం ఏంటి
తెలంగాణలో ఎట్టకేలకు పంచాయతీ ఎన్నికల నోటిఫికేషన్‌ విడుదలైంది. దీనితోపాటు రాష్ట్రంలో మరోసారి 'ఏకగ్రీవాల సంస్కృతి' హోరెత్తింది. దశాబ్దాల క్రితమే ఏకగ్రీవ గ్రామాలకు ప్రోత్సాహకాలు, నజరానాలు ప్రకటించే పద్ధతిని ప్రభుత్వాలు ప్రారంభించాయి. గ్రామాల్లో శాంతియుత వాతావరణాన్ని కాపాడటం, అనవసర గొడవలను నివారించడం, అభివృద్ధి పనులను వేగవంతం చేయడం దీని ప్రధాన ఉద్దేశం. అయితే కాలక్రమంలో ఈ మంచి సంస్కృతి కూడా భ్రష్టుపట్టింది. అన్ని వర్గాలు కలసి మాట్లాడుకుని ఆదర్శంగా తీసుకునే ఏకగ్రీవాలకు బదులుగా... ప్రలోభాలు, డబ్బు, ఒత్తిడులు, బెదిరింపులు పెరిగి 'బలవంతపు ఏకగ్రీవాలు' పెరుగుతున్నాయి. ఈ పరిణామాన్ని తీవ్రమైన భూతంగా పరిగణిస్తూ రాష్ట్ర ఎన్నికల సంఘం జోక్యం చేసింది. బలవంతపు ఏకగ్రీవాలను అరికట్టేందుకు ప్రత్యేక మార్గదర్శకాలతో జిల్లా కలెక్టర్లకు ఆదేశాలు జారీ చేసింది.
Details
బలవంతపు ఏకగ్రీవాలపై ప్రత్యేక పర్యవేక్షణ
ఒక స్థానానికి ఒకే అభ్యర్థి నామినేషన్‌ దాఖలు చేసిన సందర్భాల్లో వేలంపాటలు, బెదిరింపులు, అవాంఛిత ఒత్తిళ్లు జరిగినట్లు ఫిర్యాదులు అందితే, విచారణ జరిపి నిజమైఉంటే ఫలితాలను ప్రకటించరాదని సూచించారు. ఫిర్యాదులు రాకపోతే కూడా నామినేషన్‌ ఉపసంహరించుకున్న వారితో ఎలాంటి ఒత్తిడి లేకుండా స్వచ్ఛందంగా ఉపసంహరణ అని స్పష్టంగా పేర్కొన్న స్వీయ ధ్రువీకరణపత్రాలు రాయించుకోవాలని ఆదేశించారు. ఫిర్యాదులు లిఖితపూర్వకంగా, మౌఖికంగా, వాట్సప్‌ ద్వారా లేదా వార్తాపత్రికల్లో వచ్చినా సరే — వాటిపై జిల్లా ప్రత్యేక పర్యవేక్షణ విభాగం పరిశీలన చేయాలి. ఫిర్యాదు అందితే 24 గంటల్లో విచారణ పూర్తి చేసి, అవసరమైతే ఆ గ్రామంలో ఎన్నిక రద్దుకు సిఫార్సు చేయాలని ఆదేశించారు.
Details
ప్రక్రియను కఠినతరం చేసిన ఎన్నికల సంఘం
ఏకగ్రీవంగా ఎన్నికైన అభ్యర్థుల విషయంలో రిటర్నింగ్‌ అధికారులు ప్రతి నిబంధన పాటించారా లేదా అన్నదానిపై జిల్లా కలెక్టర్‌ ప్రత్యేకంగా పరిశీలించిన తర్వాతే ఆమోదం ఇవ్వాలి. ఏకగ్రీవం నిజాయితీగా జరగలేదని అనుమానం వచ్చిన సందర్భంలో వెంటనే ఆ ఫలితాన్ని రద్దు చేయాలని మార్గదర్శకాలు స్పష్టం చేస్తున్నాయి. 2019లో భారీగా ఏకగ్రీవాలు అధికారిక గణాంకాల ప్రకారం 2019లో తెలంగాణలో 1,935 గ్రామ పంచాయతీలు ఏకగ్రీవంగా ఎన్నికయ్యాయి. ఇందులో ఆదిలాబాద్‌ 162 ఏకగ్రీవాలతో అగ్రస్థానంలో ఉంది. ప్రస్తుతం కూడా పలు గ్రామాల్లో సర్పంచ్‌, వార్డు సభ్యుల ఏకగ్రీవ ప్రక్రియ వేగంగా జరుగుతోంది. అయితే, ఇందులో వేలంపాటలు, బలవంతపు ఉపసంహరణల ఆరోపణలు రావడంతో ఎన్నికల సంఘం జాగ్రత్తలు మరింత పెంచింది.
Details
ఉమ్మడి రాష్ట్రంలో ఏకగ్రీవాల చరిత్ర
ఏకగ్రీవ సంస్కృతి 2001 నుంచి అమల్లో ఉంది. 2006, 2013లో కూడా ప్రోత్సాహకాలు భారీగా పెంచారు. ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో 2013లో జరిగిన ఎన్నికల్లో మొత్తం 21,441 పంచాయతీలలో 2,422 ఏకగ్రీవాలు నమోదయ్యాయి. చిత్తూరు, శ్రీకాకుళం, నెల్లూరు జిల్లాలు అగ్రస్థానాల్లో ఉన్నాయి. ఏకగ్రీవాల 'ఆదర్శం' నుండి 'అవకతవక' వరకు మొదట్లో కఠినంగా అమలైన ఏకగ్రీవ విధానం — తరువాత అధికారుల నిర్లక్ష్యం, స్థానిక నాయకుల జోక్యం, డబ్బు ప్రభావంతో క్రమంగా వికృత రూపం దాల్చింది. నిజమైన ఏకగ్రీవాలకు బదులుగా 'బలవంతపు ఏకగ్రీవాలు' పెరిగిపోతూ ప్రజాస్వామ్య విలువలకు భంగం కలిగిస్తున్నాయి.
Details
సంస్కృతిని కాపాడేందుకు కఠినమైన చర్యలు
ఈ నేపథ్యంలో తెలంగాణ ఎన్నికల సంఘం 'ఆదర్శ ఏకగ్రీవం' వ్యవస్థను కాపాడేందుకు కఠినమైన పర్యవేక్షణ యంత్రాంగాన్ని ప్రవేశపెట్టింది. ఏకగ్రీవాన్ని సద్వినియోగం చేసుకునే వారిపై ఉక్కుపాదం మోపేలా నిబంధనలు రూపొందించింది. ప్రజాస్వామ్య పరిరక్షణ, గ్రామాభివృద్ధి లక్ష్యంగా ఈ మార్గదర్శకాలు అమల్లోకి వచ్చాయి.