Lok Sabha: లోక్‌సభ స్పీకర్‌ను ఎలా ఎన్నుకుంటారు? ప్రధాని మోదీ 3.0కి ఈ పోస్ట్ ఎందుకు కీలకం?
ఈ వార్తాకథనం ఏంటి
జూన్ 26న లోక్‌సభ తన కొత్త స్పీకర్‌ను ఎన్నుకోనుంది. కొత్తగా ఎన్నికైన 18వ లోక్‌సభ జూన్ 24 నుండి జూలై 3 వరకు ప్రారంభ సమావేశానికి సమావేశమవుతుంది.
తదుపరి స్పీకర్ ఎవరు అనే ఊహాగానాలు కొనసాగుతున్నప్పటికీ, లోక్‌సభలో కీలకమైన పదవిని భారతీయ జనతా పార్టీ (BJP) నేతృత్వంలోని నేషనల్ డెమోక్రటిక్ అలయన్స్ (ఎన్డీయే ) భాగస్వాములు - జనతాదళ్ (యునైటెడ్),తెలుగుదేశం పార్టీ (TDP)కి కేటాయించాలని ప్రతిపక్ష ఇండియా కూటమి నొక్కి చెప్పింది.
వివరాలు
ఈసారి స్పీకర్ పదవి ఎందుకు ముఖ్యం?
గత రెండు ప్రధానమంత్రి నరేంద్ర మోదీ నేతృత్వంలోని ప్రభుత్వాలలో బీజేపీ పూర్తి మెజారిటీని కలిగి ఉంది.
ప్రధానమంత్రి నరేంద్ర మోదీ నేతృత్వంలోని మూడవ కేంద్ర ప్రభుత్వం దాని మిత్రపక్షాలపై ఆధారపడుతోంది.
ఇటీవల ముగిసిన లోక్‌సభ ఎన్నికల 2024లో బిజెపి 240 లోక్‌సభ స్థానాలను గెలుచుకుంది, మెజారిటీ మార్కుకు 32 తక్కువగా ఉంది, దీని ఫలితాలు జూన్ 4న ప్రకటించబడ్డాయి.
ఆంధ్రప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రి ఎన్ చంద్రబాబు నాయుడు, బీహార్ ముఖ్యమంత్రి నితీష్ కుమార్ 16, 12 స్థానాలను గెలుచుకుంది. ప్రతుతం ఏర్పడ్డ కొత్త మోడీ ప్రభుత్వంలో వారిద్దరూ కీలకంగా వ్యవహరిస్తున్నారు.
వివరాలు
లోక్‌సభ స్పీకర్‌ను ఎలా ఎన్నుకుంటారు?
రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 93 ప్రకారం, కొత్త లోక్‌సభ మొదటిసారి సమావేశమయ్యే ముందు స్పీకర్ పదవి ఖాళీ అవుతుంది.
కొత్తగా ఎన్నికైన పార్లమెంటు సభ్యుల (ఎంపీలు)తో ప్రమాణ స్వీకారం చేయించేందుకు రాష్ట్రపతి ప్రొటెం స్పీకర్‌ను నియమిస్తారు.
దీని తర్వాత, సాధారణ మెజారిటీతో లోక్‌సభ స్పీకర్‌ను ఎన్నుకుంటారు. అంటే సభలో ఉన్న సగానికి పైగా సభ్యులు లోక్‌సభ స్పీకర్ కావడానికి నిర్దిష్ట అభ్యర్థికి ఓటు వేయాలి.
స్పీకర్‌ను నియమించేందుకు ఎలాంటి ప్రమాణాలు లేవు. సుమిత్రా మహాజన్ ,ఓం బిర్లా, ఇద్దరు బిజెపి నాయకులు, గత రెండు లోక్‌సభలలో - 2014-2019 , 2019-2024లో స్పీకర్‌లుగా ఉన్నారు.
వివరాలు
లోక్‌సభ స్పీకర్ పాత్ర?
లోక్‌సభలో స్పీకర్ కీలకమైన స్థానం, ఎందుకంటే సభను నడిపించే బాధ్యత ఆయన/ఆమెది.
సభలో అధికార, ప్రతిపక్ష సభ్యులు ఉన్నందున స్పీకర్ కుర్చీ పార్టీలకతీతంగా ఉండాలి.
స్పీకర్ కూడా ఒక నిర్దిష్ట పార్టీకి ప్రాతినిధ్యం వహిస్తూ లోక్‌సభకు ఎన్నికైన సభ్యుడు కనుక ఈ పాత్ర మరింత ప్రాముఖ్యతను సంతరించుకుంది.
అయితే స్పీకర్ పాత్రను చేపట్టకముందే పార్టీని విడిచిపెట్టిన సందర్భాలు కూడా ఉన్నాయి.
ఉదాహరణకు, ఎన్ సంజీవ రెడ్డి మార్చి 1967లో నాలుగో లోక్‌సభ స్పీకర్‌గా ఎన్నికైన తర్వాత కాంగ్రెస్‌కు రాజీనామా చేశారు.
వివరాలు
లోక్‌సభ కొత్త స్పీకర్ ఎవరో జూన్ 26న తేలనుంది
లోక్‌సభ కొత్త స్పీకర్‌ను ఎన్నుకునేందుకు జూన్ 26ని నిర్ణయించారు.
అభ్యర్థులకు మద్దతిచ్చే పార్టీలు నోటీసులను ఎన్నికలకు ఒక రోజు ముందుగా - జూన్ 25 మధ్యాహ్నం 12 గంటలలోపు సభ్యులు సమర్పించాలి.
లోక్‌సభ స్పీకర్ సాధారణ మెజారిటీతో ఎన్నుకుంటారు. అంటే సభలో ఉన్న సగానికి పైగా సభ్యులు లోక్‌సభ స్పీకర్ కావడానికి నిర్దిష్ట అభ్యర్థికి ఓటు వేయాలి.స్పీకర్‌ను నియమించేందుకు ఎలాంటి ప్రమాణాలు లేవు.
వివరాలు
ముందంజలో ఉన్నవారు?
ఓం బిర్లా లోక్‌సభ స్పీకర్‌గా కొనసాగుతారని కొన్నివార్తలు వచ్చాయి.బిర్లా 2024లోక్‌సభ ఎన్నికల్లో రాజస్థాన్‌లోని కోటా నుంచి బీజేపీ అభ్యర్థిగా గెలుపొందారు.
ఢిల్లీలోని రక్షణ మంత్రి రాజ్‌నాథ్ సింగ్ నివాసంలో ఎన్డీయే నేతలు సమావేశమై జూన్ 16న స్పీకర్,డిప్యూటీ స్పీకర్ ఎన్నికలపై చర్చించారు. అయితే కాబోయే స్పీకర్ ఎవరనేది ఇంకా తెలియలేదు.
విపక్షం డిమాండ్ చేసినట్లుగా డిప్యూటీ స్పీకర్ పదవి వారికి వదిలి విడిచి పెడతారా లేదా తేలాల్సి ఉంది.
కాగా ప్రధాని మోదీ రెండు రోజుల క్రితమే విదేశీ పర్యటన ముగించుకుని వచ్చారు.
ఆయనతో పార్టీ సీనియర్ నేతలు చర్చించాకే స్పీకర్ పదవి మిత్రపక్షాలకు ఇవ్వాలా వద్దా తేలనుంది. కాగా తమ పార్టీ నాయకుడికే ఈ అత్యున్నతమైన పదవి కట్టబెట్టాలని వత్తిడి పెరుగుతోంది.
వివరాలు
బాబు పట్టు బడితే పురందేశ్వరి అత్యున్నతమైన పదవి ఖాయం
స్పీకర్ పదవి కోసం ప్రచారం జరుగుతున్న ఇతర పేర్లలో దగ్గుబాటి పురందేశ్వరి కూడా ఉన్నారు.
టీడీపీ వ్యవస్థాపకుడు NT రామారావు కుమార్తె, దగ్గుబాటి పురందేశ్వరి ఆంధ్రప్రదేశ్‌కి చెందిన బిజెపి రాజకీయ నాయకురాలు,రాష్ట్ర పార్టీ అధ్యక్షురాలు కూడా.
పురంధేశ్వరి 2009లో మానవ వనరుల అభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖలో మరియు 2012లో వాణిజ్యం , పరిశ్రమల మంత్రిత్వ శాఖలో MoSగా పనిచేశారు.
పురందేశ్వరి ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని రాజమండ్రి నుండి తాజాగా ముగిసిన లోక్‌సభ ఎన్నికలలో 2.3 లక్షల ఓట్లతో గెలుపొందారు.
ఆమె లోక్‌సభ స్పీకర్‌గా మారే అవకాశం ఉంది . అందుకే ఆమెను కేంద్ర మంత్రివర్గంలో చేర్చుకోలేదు.