Lok Sabha Speaker: లోక్‌సభ స్పీకర్ పై BJP కసరత్తు ?
ఈ వార్తాకథనం ఏంటి
మోదీ3.0లో మంత్రివర్గ పోర్ట్‌ఫోలియోలు కేటాయింపు తర్వాత,లోక్‌సభ స్పీకర్‌ను ఎంపిక చేయడంపై దృష్టి మళ్లింది.
భారతీయ జనతా పార్టీ,లోక్‌సభలో 272 సీట్ల మెజారిటీకి తక్కువగా ఉంది. అయినప్పటికీ, దాని నేషనల్ డెమోక్రటిక్ అలయన్స్ మిత్రపక్షాలపై ఆధారపడి విజయవంతంగా ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేసింది.
పర్యవసానంగా, స్పీకర్ పదవిపై నిర్ణయం తీసుకోవడానికి BJP దాని మిత్రపక్షాల మద్దతు తప్పని సరి.
ఈ నేపథ్యంలో ముఖ్యంగా చంద్రబాబు నాయుడు, నితీష్ కుమార్ లను పరిగణనలోకి తీసుకోవాల్సి వుంటుంది.
28 లోక్‌సభ స్థానాలతో కింగ్‌మేకర్‌లుగా ఉన్న టీడీపీ, జేడీ-యూ రెండూ కీలక స్థానంపై కన్నేశాయని పలు వార్తలు వచ్చాయి.
అయితే, మిత్రపక్షాల నుండి లోక్‌సభ స్పీకర్‌ను పదవి ఇచ్చేందుకు బీజేపీ సుముఖంగా లేదని ప్రచారం జరుగుతోంది.
వివరాలు
లోక్‌సభ స్పీకర్‌ను ఎలా ఎన్నుకుంటారు?
రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 93 ప్రకారం, కొత్త లోక్‌సభ మొదటిసారి సమావేశమయ్యే ముందు స్పీకర్ పదవి ఖాళీ అవుతుంది.
కొత్తగా ఎన్నికైన పార్లమెంటు సభ్యుల (ఎంపీలు)తో ప్రమాణ స్వీకారం చేయించేందుకు రాష్ట్రపతి ప్రొటెం స్పీకర్‌ను నియమిస్తారు.
దీని తర్వాత, సాధారణ మెజారిటీతో లోక్‌సభ స్పీకర్‌ను ఎన్నుకుంటారు. అంటే సభలో ఉన్న సగానికి పైగా సభ్యులు లోక్‌సభ స్పీకర్ కావడానికి నిర్దిష్ట అభ్యర్థికి ఓటు వేయాలి.
స్పీకర్‌ను నియమించేందుకు ఎలాంటి ప్రమాణాలు లేవు. సుమిత్రా మహాజన్ ,ఓం బిర్లా, ఇద్దరు బిజెపి నాయకులు, గత రెండు లోక్‌సభలలో - 2014-2019 , 2019-2024లో స్పీకర్‌లుగా ఉన్నారు.
వివరాలు
లోక్‌సభ స్పీకర్ పాత్ర?
లోక్‌సభలో స్పీకర్ కీలకమైన స్థానం, ఎందుకంటే సభను నడిపించే బాధ్యత ఆయన/ఆమెది.
సభలో అధికార, ప్రతిపక్ష సభ్యులు ఉన్నందున స్పీకర్ కుర్చీ పార్టీలకతీతంగా ఉండాలి.
స్పీకర్ కూడా ఒక నిర్దిష్ట పార్టీకి ప్రాతినిధ్యం వహిస్తూ లోక్‌సభకు ఎన్నికైన సభ్యుడు కనుక ఈ పాత్ర మరింత ప్రాముఖ్యతను సంతరించుకుంది.
అయితే స్పీకర్ పాత్రను చేపట్టకముందే పార్టీని విడిచిపెట్టిన సందర్భాలు కూడా ఉన్నాయి.
ఉదాహరణకు, ఎన్ సంజీవ రెడ్డి మార్చి 1967లో నాలుగో లోక్‌సభ స్పీకర్‌గా ఎన్నికైన తర్వాత కాంగ్రెస్‌కు రాజీనామా చేశారు.
వివరాలు
ప్రముఖ లోక్‌సభ స్పీకర్‌లు?
ప్రముఖ లోక్‌సభ స్పీకర్‌లలో,పిఎ సంగ్మా,సోమనాథ్ ఛటర్జీ,మీరా కుమార్ వున్నారు. వీరంతా అధికారికంగా తాము ఉన్నపార్టీకి రాజీనామా చేయలేదు.
అయితే వారందరూ తాము లోక్‌సభకు చెందినవారని,ఫలానా పార్టీకి చెందినవారమని ధృవీకరించారు.
వాస్తవానికి,ఇండో-యుఎస్ అణు ఒప్పందంపై యుపిఎ ప్రభుత్వానికి వ్యతిరేకంగా జూలై2008లో అవిశ్వాస తీర్మానం సందర్భంగా ఛటర్జీని సిపిఎం తన 'పక్షపాతరహిత' వైఖరిపై బహిష్కరించింది.
అణుఒప్పందానికి వ్యతిరేకంగా 2008 జూలై 9న మన్మోహన్ సింగ్ నేతృత్వంలోని యుపిఎ ప్రభుత్వానికి సిపిఎం మద్దతు ఉపసంహరించుకుంది.
ప్రత్యేక సమావేశానికి ముందే స్పీకర్ ఛటర్జీ స్పీకర్ పదవికి రాజీనామా చేయాలని సీపీఎం కోరింది.
అయితే,పదిసార్లు ఎంపీగా ఉన్న ఆయన పార్టీ అభీష్టానికి వ్యతిరేకంగా స్పీకర్‌గా కొనసాగాలని నిర్ణయించుకున్నారు.
లోక్‌సభ స్పీకర్‌గా తాను పార్టీ రాజకీయాలకు అతీతంగా ఉన్నానని ఛటర్జీ అభిప్రాయపడ్డారు.