CJI Chandrachud: నేడు సీజేఐ చంద్రచూడ్ చివరి రోజు.. ఆయన మైలురాయి తీర్పులపై ఒక లుక్
భారత ప్రధాన న్యాయమూర్తి (CJI) డివై చంద్రచూడ్ నవంబర్ 10, 2024న పదవీ విరమణ చేయనున్నారు, శుక్రవారం (నవంబర్ 8) అయన చివరి పనిదినం. ఆయన వారసుడు జస్టిస్ సంజీవ్ ఖన్నా నవంబర్ 11న బాధ్యతలు స్వీకరించనున్నారు. చంద్రచూడ్ నవంబర్ 9, 2022 న CJIగా బాధ్యతలు స్వీకరించారు. 2016 నుండి సుప్రీంకోర్టు న్యాయమూర్తిగా ఉన్నారు. అయన భారతదేశ చరిత్రలో ఎక్కువ కాలం CJIగా పనిచేసిన యశ్వంత్ విష్ణు చంద్రచూడ్ కుమారుడు. తన పదవీకాలంలో, CJI చంద్రచూడ్ అనేక మైలురాయి తీర్పులలో భాగమయ్యారు.
సీజేఐ చంద్రచూడ్ హయాంలో కీలక తీర్పులు
ఫిబ్రవరి 2024లో, అయన ఐదుగురు న్యాయమూర్తుల రాజ్యాంగ ధర్మాసనానికి నాయకత్వం వహించాడు, అది రాజకీయ నిధుల కోసం కేంద్ర ప్రభుత్వం ఎలక్టోరల్ బాండ్ పథకానికి వ్యతిరేకంగా తీర్పునిచ్చింది. ఎలక్టోరల్ బాండ్ల పథకం ఆర్టికల్ 19(1)(ఎ)ని ఉల్లంఘించడమే కాకుండా రాజ్యాంగ విరుద్ధమని, కంపెనీల చట్ట సవరణ రాజ్యాంగ విరుద్ధమని చంద్రచూడ్ తీర్పులో పేర్కొన్నారు. మరొక పెద్ద తీర్పులో, నవంబర్ 5, 2024న తొమ్మిది మంది న్యాయమూర్తుల బెంచ్ రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 39(బి) ప్రకారం పునర్విభజన కోసం అన్ని ప్రైవేట్ ఆస్తిని "సంఘం మెటీరియల్ రిసోర్స్"గా పరిగణించరాదని తీర్పు చెప్పింది.
వ్యక్తిగత గోప్యత ప్రాథమిక హక్కేనంటూ తీర్పు
ఆగస్ట్ 2017లో,తొమ్మిది మంది న్యాయమూర్తులతో కూడిన బెంచ్ ఆర్టికల్ 21 ప్రకారం వ్యక్తిగత గోప్యత అనేది వ్యక్తుల ప్రాథమిక హక్కేనని సుప్రీంకోర్టు స్పష్టం చేసింది. ఈ మేరకు వ్యక్తిగత గోప్యతపై ఏకగ్రీవ తీర్పునిచ్చింది ఏప్రిల్ 28, 1976 నాటి ఎమర్జెన్సీ యుగం నిర్ణయాన్ని ఈ తీర్పు తోసిపుచ్చింది. మే 2023లో, CJI చంద్రచూడ్ నేతృత్వంలోని ఐదుగురు న్యాయమూర్తుల రాజ్యాంగ ధర్మాసనం ఢిల్లీ శాసనసభ తన శాసన అధికారాలకు వెలుపల ఉన్న ప్రాంతాలలో మినహా పరిపాలనలో బ్యూరోక్రాట్‌లపై నియంత్రణను కలిగి ఉందని తీర్పు చెప్పింది.
వ్యక్తిగత స్వేచ్ఛ,సమానత్వంపై మైలురాయి తీర్పులు
ముఖ్యంగా, ఏప్రిల్ 2018లో, హదియా వివాహాన్ని రద్దు చేస్తూ కేరళ హైకోర్టు ఇచ్చిన ఉత్తర్వులను పక్కనపెట్టి, ఆర్టికల్ 21కి అంతర్భాగంగా తనకు నచ్చిన వ్యక్తిని వివాహం చేసుకునే హక్కును సమర్థించిన బెంచ్‌లో జస్టిస్ చంద్రచూడ్ భాగం కావడం గమనార్హం. ఆగస్ట్ 2018లో ఐదుగురు న్యాయమూర్తుల రాజ్యాంగ ధర్మాసనం స్వలింగ సంపర్కాన్ని నేరంగా పరిగణించే IPC సెక్షన్ 377ని కొట్టివేసింది. 2020లో ఆత్మహత్యకు పాల్పడిన కేసులో అర్నాబ్ గోస్వామికి బెయిల్ మంజూరు చేసిన బెంచ్‌లో ఆయన కూడా ఉన్నారు.
శబరిమలలో మహిళలపై నిషేధాన్ని ఎత్తివేయడం, వ్యభిచారం నేరం కాదు
సెప్టెంబరు 2018లో, కేరళలోని శబరిమల ఆలయంలోకి ప్రవేశించకుండా 10-50 ఏళ్ల మధ్య ఉన్న మహిళలపై నిషేధాన్ని ఎత్తివేసిన బెంచ్‌లో అయన ఉన్నారు. ఆ నెలలో, అయన ఆర్టికల్స్ 14, 15, 21 ఉల్లంఘనలను పేర్కొంటూ IPC సెక్షన్ 497 ప్రకారం వ్యభిచారాన్ని నేరంగా కొట్టివేయడానికి కూడా సహకరించారు. అయోధ్యలో రామమందిరం, మసీదు రెండింటికీ భూమిని ఇచ్చిన రామమందిరం కేసుపై నవంబర్ 2019లో ఏకగ్రీవ తీర్పును వెలువరించిన ధర్మాసనంలో జస్టిస్ చంద్రచూడ్ కూడా ఒక భాగం.
