Telangana: పోచంపల్లి నుండి తాండూరు వరకు.. తెలంగాణ ఉత్పత్తులకు గౌరవ గుర్తింపు!
ఈ వార్తాకథనం ఏంటి
తెలంగాణ రాష్ట్రం అనేక ప్రత్యేకమైన ఉత్పత్తులకు భౌగోళిక సూచిక (GI) గుర్తింపు పొందాయి. ఈ GI ట్యాగ్‌లు ఆ ఉత్పత్తుల ప్రత్యేకతను, వారసత్వాన్ని, స్థానిక కళాకారుల నైపుణ్యాన్ని గుర్తించడంలో కీలక పాత్ర పోషిస్తున్నాయి.
హైదరాబాద్‌కు చెందిన GI ట్యాగ్ పొందిన ప్రముఖ ఉత్పత్తులివే
1. హైదరాబాద్ హలీం
రంజాన్ మాసంలో ప్రసిద్ధి చెందిన ఈ మాంసాహార వంటకం 2022లో "Most Popular GI" అవార్డును గెలుచుకుంది.
ఇది రంజాన్ మాసంలో అత్యధికంగా తయారు అయ్యే, వినియోగించే స్పెషల్ డిష్. మాంసం, గోధుమలు, నెయ్యి, మసాలాలతో గంటల తరబడి నెమ్మదిగా ఉడకబెట్టి తయారు చేసే ఈ వంటకం సాంప్రదాయ హైదరాబాదీ సాంస్కృతిక రుచి.
Details
2. లాడ్ బజార్ లాక్ బంగిల్లు
500 సంవత్సరాల చరిత్ర కలిగిన ఈ బంగిల్లు కళాకారుల నైపుణ్యానికి GI గుర్తింపు లభించింది.
చార్మినార్ సమీపంలోని లాడ్ బజార్, లాక్ బంగిల్ల తయారీలో ప్రసిద్ధి పొందిన ప్రాంతం. ఇక్కడ 6,000కి పైగా కళాకారుల కుటుంబాలు ఈ వృత్తిలో నిమగ్నమై ఉన్నాయి.
క్రిస్టల్స్, ముత్యాలు, అద్దాలు వంటి అలంకరణలతో ఈ బంగిల్లు ప్రత్యేక ఆకర్షణగా నిలుస్తాయి
3. పోచంపల్లి ఇకత్
2005లో GI ట్యాగ్ పొందిన ఈ చీరలు, ప్రత్యేకమైన డై-అండ్-వీవ్ పద్ధతితో తయారవుతాయి. చంపల్లి చీరలు "చౌక్రా" (chowkra) డిజైన్‌తో ప్రసిద్ధి చెందాయి,
ఇది ఒక వర్గంలో వజ్రాకార రూపాన్ని కలిగి ఉంటుంది. ఇక్కడ డైయింగ్ ప్రక్రియలో, ముందుగా నూలును డై చేసి, ఆపై నూలును నేయడం జరుగుతుంది.
Details
4. కరీంనగర్ సిల్వర్ ఫిలిగ్రీ
సున్నితమైన వెండి పనితనం కలిగిన ఈ కళ 2007లో GI గుర్తింపు పొందింది.
ఈ కళలో, నిపుణులు వెండి తారల్ని పలుచని తీగలుగా మలిచి, వాటిని వంకరలు, మలుపులు, మరియు ఇతర సున్నితమైన నమూనాలుగా రూపొందిస్తారు.
ఈ ప్రక్రియలో, వెండి తారల్ని మెలితిప్పి, వంకరలు చేసి, అవి ఒకదానితో ఒకటి కలిపి, ప్రత్యేకమైన ఆకృతులను సృష్టిస్తారు
5. నిర్మల్ బొమ్మలు, పెయింటింగ్స్
చిత్రలేఖన కళలో ప్రత్యేకత కలిగిన నిర్మల్ ఉత్పత్తులు GI ట్యాగ్ పొందాయి. నిర్మల్ బొమ్మల తయారీ 17వ శతాబ్దంలో ప్రారంభమైంది. ఈ కళను రాజస్థాన్ నుండి వచ్చిన నక్కాష్ (Naqqash) కళాకారులు అభివృద్ధి చేశారు
Details
6. గద్వాల్ చీరలు
సిల్క్, కాటన్ మిశ్రమంతో తయారయ్యే ఈ చీరలు GI గుర్తింపు పొందాయి. ఈ చీరలు చేతితో నేయబడతాయి. చీర శరీరం సాధారణంగా కాటన్‌తో తయారు చేయబడుతుంది.
బార్డర్ మరియు పల్లూ సిల్క్‌తో తయారు చేయబడతాయి.
ఈ కలయికను 'సికో' (Sico) అని పిలుస్తారు. చీరలు నెమ్మదిగా నేయబడతాయి, మరియు ఒక చీరను తయారు చేయడానికి 4-5 రోజులు పడుతుంది.
7. సిద్ధిపేట గొల్లభామ చీరలు
ప్రత్యేకమైన డిజైన్‌తో కూడిన ఈ చీరలు GI ట్యాగ్ పొందాయి. తెలంగాణ రాష్ట్రంలోని సిద్ధిపేట పట్టణానికి చెందిన ప్రసిద్ధ హస్తకళా చీరలు.
ఈ చీరలు 2012లో భౌగోళిక సూచిక (Geographical Indication - GI)ట్యాగ్‌ను పొందాయి, ఇది వాటి ప్రత్యేకతను గుర్తించడంలో మరియు పరిరక్షించడంలో సహాయపడింది.
Details
8. చెరియాల్ పెయింటింగ్స్
పురాణ కథలను చిత్రించే ఈ కళ GI గుర్తింపు పొందింది. చెరియాల్ పెయింటింగ్స్ 17వ శతాబ్దంలో ప్రారంభమయ్యాయి.
ఈ కళను నక్కాష్ (Nakashi) కళాకారులు అభివృద్ధి చేశారు. ఈ పెయింటింగ్స్ ప్రధానంగా పురాణాలు, ఇతిహాసాలు మరియు స్థానిక జానపద కథల ఆధారంగా రూపొందించబడతాయి.
9. పెంబర్తి మెటల్
క్రాఫ్ట్ లోహ కళలో ప్రత్యేకత కలిగిన ఈ ఉత్పత్తులు GI ట్యాగ్ పొందాయి.
10. నారాయణపేట చీరలు
పట్టుచీరల తయారీలో ప్రసిద్ధి చెందిన ఈ చీరలు GI గుర్తింపు పొందాయి.
11. బనగానపల్లె మామిడిపండ్లు
తేలికపాటి తీపి రుచితో ప్రసిద్ధి చెందిన ఈ మామిడిపండ్లు GI ట్యాగ్ పొందాయి.
Details
12. అదిలాబాద్ డోక్రా
లోహ కళలో ప్రత్యేకత కలిగిన ఈ ఉత్పత్తులు GI గుర్తింపు పొందాయి.
13. వరంగల్ దుర్రీస్
చేనేత పద్ధతిలో తయారయ్యే ఈ దుర్రీస్ GI ట్యాగ్ పొందాయి.
ప్రస్తుతం, వరంగల్ దుర్రీల తయారీలో సుమారు 2,000 మంది కళాకారులు నిమగ్నమై ఉన్నారు. వీటి ఉత్పత్తులు యునైటెడ్ కింగ్‌డమ్, జర్మనీ, అమెరికా వంటి దేశాలకు ఎగుమతి అవుతున్నాయి.
14. టెలియా రుమాల్
ప్రత్యేకమైన డైయింగ్ పద్ధతితో తయారయ్యే ఈ ఉత్పత్తులు GI గుర్తింపు పొందాయి.
పుట్టపాక గ్రామం, నల్గొండ జిల్లా, తెలంగాణలో ఈ కళను ప్రాక్టీస్ చేయబడుతుంది. ఇక్కడి పాడ్మశాలి సామాజిక వర్గానికి చెందిన కుటుంబాలు ఈ కళను కొనసాగిస్తున్నాయి.
Details
15. తాండూరు రెడ్‌గ్రామ్
వికారాబాద్ జిల్లాలో పండించే ఈ పప్పు 2022లో GI ట్యాగ్ పొందింది.
తాండూరు ప్రాంతం లోతైన నల్ల మట్టితో, అటాపుల్గైట్ మైనరల్ మరియు లైమ్‌స్టోన్ నిల్వలతో ప్రసిద్ధి.
ఈ భూగోళిక లక్షణాలు పప్పు యొక్క ప్రత్యేక రుచి, వాసన మరియు పోషక విలువలకు కారణమవుతాయి.
16. వరంగల్ చపటా మిర్చి
తక్కువ మసాలా మరియు ప్రకాశవంతమైన ఎరుపు రంగుతో ప్రసిద్ధి చెందిన ఈ మిర్చి ఇటీవల GI గుర్తింపు పొందింది.
ఈ GI ట్యాగ్‌లు స్థానిక కళాకారులకు, రైతులకు, వృత్తిదారులకు ఆర్థిక ప్రయోజనాలను అందించడంలో, వారి ఉత్పత్తులకు అంతర్జాతీయ గుర్తింపును పొందడంలో సహాయపడుతున్నాయి.
ఇలాంటి మరిన్ని GI ట్యాగ్ పొందిన ఉత్పత్తుల వివరాల కోసం, అధికారిక GI రిజిస్ట్రీ వెబ్‌సైట్‌ను సందర్శించవచ్చు.