BRICS Conference: ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ, జీ జిన్‌పింగ్‌ల మధ్య ద్వైపాక్షిక సమావేశం ఎందుకు ముఖ్యమైనది?
రష్యాలోని కజాన్ నగరంలో బుధవారం జరగనున్న 16వ బ్రిక్స్ శిఖరాగ్ర సదస్సు సందర్భంగా ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ చైనా అధ్యక్షుడు జీ జిన్‌పింగ్‌తో ద్వైపాక్షిక చర్చలు జరపనున్నారు. గత ఐదేళ్లలో ఇరువురు నేతల మధ్య అధికారికంగా ద్వైపాక్షిక సమావేశం జరగడం ఇదే తొలిసారి. తూర్పు లడఖ్‌లోని వాస్తవ నియంత్రణ రేఖ (ఎల్‌ఎసి) వెంబడి పెట్రోలింగ్ కోసం రెండు ఆసియా దిగ్గజాలు ఒక ఒప్పందానికి అంగీకరించిన సమయంలో చర్చలు జరుగుతున్నాయి. అటువంటి పరిస్థితిలో, ఈ సమావేశం ఎందుకు ముఖ్యమైనదో తెలుసుకుందాం.
గాల్వన్ వ్యాలీ హింసాకాండ తర్వాత రెండు దేశాల మధ్య పెరిగిన దూరం
జూన్ 15, 2020న గాల్వాన్ వ్యాలీలో ఇరు దేశాల సైనికుల మధ్య జరిగిన హింసాత్మక ఘర్షణలో చాలా మంది సైనికులు గాయపడ్డారు. 1975 తర్వాత ఇరు దేశాల మధ్య ఇదే అతిపెద్ద ఘర్షణ. ఆ సంఘటనతో వారి మధ్య దూరం పెరిగింది. దీని తరువాత, చైనా పౌరులపై భారతదేశం కఠినమైన వీసా ఆంక్షలు విధించింది. అయినప్పటికీ, ఇది భారతదేశంలోని ప్రధాన తయారీ కంపెనీలను ప్రభావితం చేసింది, ఎందుకంటే దీని కారణంగా, చైనా నిపుణులైన ఇంజనీర్లు భారతదేశానికి రాలేరు.
భారతీయ కంపెనీల డిమాండ్‌పై భారత్ సడలింపు ఇచ్చింది
ఈ సందర్భంలో, చైనా సాంకేతిక నిపుణులు లేకుండా పరికరాలను ఆపరేట్ చేయలేకపోతున్నామని, ఇది భారతీయ పౌరులను ప్రభావితం చేస్తుందని భారతీయ కంపెనీలు ప్రభుత్వానికి లేఖలు పంపాయి. దీనిపై ప్రభుత్వం ఇటీవల వీసాల జారీని సడలించింది.
చైనాకు వ్యతిరేకంగా భారత్ కూడా ఈ చర్యలు చేపట్టింది
2020 ఏప్రిల్‌లో పొరుగు దేశాల నుండి పెట్టుబడులకు భారతదేశం ప్రభుత్వ అనుమతిని తప్పనిసరి చేసింది. చైనా నుండి విదేశీ ప్రత్యక్ష పెట్టుబడులను (ఎఫ్‌డిఐ) పరిమితం చేయడం దీని లక్ష్యం. దీని కారణంగా, బిలియన్ల డాలర్ల విలువైన ప్రతిపాదిత పెట్టుబడులు గత 4 సంవత్సరాలుగా ఆమోద ప్రక్రియలో చిక్కుకున్నాయి. డేటా, గోప్యతా సమస్యల కారణంగా దాదాపు 300 చైనీస్ యాప్‌లను భారత్ నిషేధించింది. కరోనా మహమ్మారి తర్వాత, రెండు దేశాల మధ్య నేరుగా విమానాలు నడవలేదు.
రెండు దేశాల మధ్య ద్వైపాక్షిక సమావేశం ఎలా సాధ్యమైంది?
బ్రిక్స్ సదస్సు సందర్భంగా ప్రధాని మోదీ, అధ్యక్షుడు జిన్‌పింగ్ మధ్య ద్వైపాక్షిక సమావేశాన్ని విదేశాంగ కార్యదర్శి విక్రమ్ మిస్రీ ధృవీకరించారు. తూర్పు లడఖ్‌లోని లైన్ ఆఫ్ యాక్చువల్ కంట్రోల్ (ఎల్‌ఎసి)పై పెట్రోలింగ్‌కు సంబంధించి రెండు దేశాల మధ్య ముఖ్యమైన ఒప్పందం తర్వాత ఈ నిర్ణయం తీసుకోబడింది. ఈ ఒప్పందం ప్రకారం, భారతదేశం, చైనాలు తమ బలగాలను డెమ్‌చౌక్, దేప్‌సాంగ్ నుండి ఉపసంహరించుకోవాలని, 2020కి పూర్వం వలె మళ్లీ ఆ ప్రాంతంలో గస్తీ నిర్వహించాలని అంగీకరించాయి.
ఇద్దరు నేతల మధ్య చివరి భేటీ ఎప్పుడు జరిగింది?
ఆగస్టు 2023లో బ్రిక్స్ సదస్సు సందర్భంగా జోహన్నెస్‌బర్గ్‌లో ప్రధాని మోదీ, జిన్‌పింగ్ కొద్దిసేపు అనధికారిక చర్చలు జరిపారు. దీనికి ముందు, నవంబర్ 2022 లో బాలిలో G-20 నాయకులకు ఇండోనేషియా అధ్యక్షుడు ఇచ్చిన విందులో ఇద్దరూ సంక్షిప్త చర్చలు జరిపారు.
రాజకీయ,వ్యాపార సంబంధాలను పెంచుకోవాలని భావిస్తున్నారు
ఇరువురు నేతల మధ్య ద్వైపాక్షిక సమావేశం ప్రకటన తర్వాత, ఇప్పుడు ఇరు దేశాల మధ్య రాజకీయ, వాణిజ్య సంబంధాలను ప్రోత్సహించడానికి మార్గాలు ప్రారంభమవుతాయని భావిస్తున్నారు. భారతీయ ఎగుమతిదారులు దీనిని సానుకూల పరిణామంగా అభివర్ణించారు, ఇది చైనాతో వాణిజ్య సంబంధాలను పునరుద్ధరించే అవకాశం ఉంది. 2020 హింస తర్వాత, రెండు దేశాల మధ్య వాణిజ్య సంబంధాలు గణనీయంగా తగ్గాయి.
చైనాతో వ్యాపారం చేసే వ్యాపారులకు ఉపశమనం
"చైనాతో వ్యాపారం చేస్తున్న భారతీయ వ్యాపారులు ప్రస్తుత ఒంటరితనం నుండి మానసిక ఉపశమనం పొందుతారు. మేము దిగుమతులను తగ్గించడానికి వాటిని గుర్తించి పని చేయాలి." అని ముంబైకి చెందిన ఎగుమతిదారు టెక్నోక్రాఫ్ట్ ఇండస్ట్రీస్ చీఫ్ మేనేజింగ్ డైరెక్టర్ (CMD) శరణ్ కుమార్ సరాఫ్ అన్నారు. చైనాతో వాణిజ్యం భారత్ మార్కెట్‌ను కూడా బలోపేతం చేస్తుందన్నారు.
చైనాకు వస్తువులను ఎగుమతి చేయడంలో భారత్ వెనుకబడి ఉంది
ఇరుదేశాల మధ్య ఉద్రిక్తత తర్వాత, దిగుమతి,ఎగుమతిలో భారీ వ్యత్యాసం ఉంది. 2024 ఆర్థిక సంవత్సరంలో, చైనా నుండి భారతదేశం ఎగుమతులు 100 బిలియన్ డాలర్లు (సుమారు రూ. 8.40 లక్షల కోట్లు) మించాయి, అయితే గత ఆర్థిక సంవత్సరంలో భారతదేశ ఎగుమతులు 16.65 బిలియన్ డాలర్లు (సుమారు రూ. 1.39 లక్షల కోట్లు) మాత్రమే. అదేవిధంగా, 2023-24 సంవత్సరంలో, చైనాతో భారతదేశ వాణిజ్య లోటు 85 బిలియన్ డాలర్లకు (రూ. 7.14 లక్షల కోట్లు) చేరుకుంటుంది, ఇది దేశంలోనే అత్యధికం.
చైనా పెట్టుబడులు తగ్గుతాయని అంచనా
గత నెలలో విదేశాంగ మంత్రి ఎస్‌ జైశంకర్‌ మాట్లాడుతూ చైనా ఉత్పత్తులకు భారత్‌లో లభించే యాక్సెస్‌ను చైనాలో పొందడం లేదని అన్నారు. చైనా నుంచి ఎఫ్‌డీఐలు పెరగడం భారత్‌కు మేలు చేస్తుందని బడ్జెట్‌కు ముందు ఆర్థిక సర్వే పేర్కొంది. ఇప్పుడు ఈ సమావేశం ద్వారా దేశంలో చైనా పెట్టుబడులను తీసుకురావడానికి భారత్ సన్నాహాలు చేస్తుందని భావిస్తున్నారు. ఇది కాకుండా, చైనా కూడా భారత్‌తో క్షీణించిన సంబంధాలను తిరిగి ట్రాక్‌లోకి తీసుకురావాలని కోరుకుంటోంది.
