Budget: బడ్జెట్ అనే పదం ఎక్కడ నుండి వచ్చింది, భారతదేశ బడ్జెట్‌కు ఫ్రాన్స్‌తో సంబంధం ఏమిటి?
ఈ వార్తాకథనం ఏంటి
సాధారణ బడ్జెట్ 2024 కోసం తుది సన్నాహాలు ప్రారంభమయ్యాయి. ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్ మంగళవారం(జూలై 16) ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖలో సాంప్రదాయ హల్వా వేడుకను జరుపుకున్నారు.
ఇది బడ్జెట్ సన్నాహకాల చివరి దశకు నాంది పలికింది. ఈ వేడుకతో పాటు, బడ్జెట్ పనులకు సంబంధించిన అధికారులు ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖ ఆవరణలో కట్టుదిట్టమైన నిఘాలో ఉంటారు.
తద్వారా ఎటువంటి సమాచారం బయటకు రాకుండా ఉంటుంది. ఆర్థిక మంత్రి సీతారామన్ జూలై 23న సాధారణ బడ్జెట్‌ను ప్రవేశపెట్టనున్నారు.
వివరాలు
రాజ్యాంగంలో ఎక్కడ కూడా 'బడ్జెట్' ప్రస్తావన లేదు
కేంద్ర ప్రభుత్వం ప్రతి సంవత్సరం లోక్‌సభలో బడ్జెట్‌ను ప్రవేశపెడుతుంది.
కానీ రాజ్యాంగంలో ఎక్కడ కూడా 'బడ్జెట్' ప్రస్తావన లేదు. రాజ్యాంగంలోని 112వ అధికరణలో దీనికి 'వార్షిక ఆర్థిక ప్రకటన' అని పేరు పెట్టారు.
ఈ ప్రకటనలో, ప్రభుత్వం మొత్తం సంవత్సరానికి దాని అంచనా వ్యయం, ఆదాయ వివరాలను అందిస్తుంది.
వివరాలు
ఫ్రెంచ్‌తో బడ్జెట్‌కు సంబంధం ఏమిటి?
బడ్జెట్ అనే ఆంగ్ల పదం Budget నుండి వచ్చింది. ఈ పదానికి పరిపాలన ఆర్థిక స్థితి అని అర్థం. కానీ బడ్జెట్ అనే పదానికి వేరే అర్థం ఉంది. వాస్తవానికి, బడ్జెట్ అనేది ఫ్రెంచ్ పదం బౌగెట్ నుండి ఉద్భవించింది. అయితే Bougette Bouge నుండి ఉద్భవించింది, అంటే లెదర్ బ్రీఫ్‌కేస్.
వివరాలు
బడ్జెట్,బ్రీఫ్‌కేస్ చరిత్ర
భారత బడ్జెట్ చరిత్ర 160 ఏళ్లకు పైగా ఉంది. 1857 విప్లవం తరువాత, బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ నుండి భారతదేశ పరిపాలనను చేపట్టింది.
ఆ తర్వాత 1860లో భారత తొలి బడ్జెట్‌ను ప్రవేశపెట్టారు. ఈస్టిండియా కంపెనీకి చెందిన జేమ్స్ విల్సన్ దీనిని బ్రిటిష్ క్రౌన్‌కు సమర్పించారు.
యాదృచ్ఛికంగా, ఆ సంవత్సరం బ్రిటన్‌లో లెదర్ బ్రీఫ్‌కేస్‌లో బడ్జెట్‌ను తీసుకువచ్చే సంప్రదాయం ప్రారంభమైంది.
1860లో, బ్రిటన్ ఛాన్సలర్ ఆఫ్ ది ఎక్స్‌చెకర్ చీఫ్ విలియం ఎవార్ట్ గ్లాడ్‌స్టన్ బడ్జెట్ పేపర్‌లను లెదర్ బ్యాగ్‌లో తీసుకొచ్చాడు.
బ్యాగ్‌లో బ్రిటిష్ రాణి మోనోగ్రామ్ ఉంది. దానికి గ్లాడ్‌స్టన్ బాక్స్ అని పేరు పెట్టారు. అప్పటి నుంచి బడ్జెట్‌ను బ్రీఫ్‌కేస్‌లో ఉంచే సంప్రదాయం మొదలైంది.
వివరాలు
బడ్జెట్,బ్రీఫ్‌కేస్ చరిత్ర
లెడ్జర్‌గా మారిన బ్రీఫ్‌కేస్ స్వతంత్ర భారతదేశపు తొలి బడ్జెట్‌ను షణ్ముఖం శెట్టి లెదర్ బ్యాగ్‌లో సమర్పించారు.
1958లో తొలిసారిగా భారత తొలి ప్రధాని జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ బడ్జెట్‌లో ఎరుపు రంగు బ్రీఫ్‌కేస్‌కు బదులు నల్లటి బ్రీఫ్‌కేస్‌ను ఉపయోగించారు. తర్వాత నల్ల బ్యాగ్‌ని ఎంచుకున్నారు.
ప్రణబ్ ముఖర్జీ ఎరుపు రంగు బ్రీఫ్‌కేస్‌తో వచ్చారు. మాజీ ఆర్థిక మంత్రి అరుణ్ జైట్లీ గోధుమ, ఎరుపు రంగు బ్రీఫ్‌కేస్‌ని తీసుకొచ్చారు.
తాత్కాలిక ఆర్థిక మంత్రి పీయూష్ గోయల్ ఎరుపు రంగు బ్రీఫ్‌కేస్‌తో బడ్జెట్‌ను సమర్పించారు.
వివరాలు
బ్రీఫ్‌కేస్‌కు బదులుగా.. ఎర్రటి గుడ్డ
ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్ మోదీ ప్రభుత్వం రెండోసారి అధికారంలోకి వచ్చిన తొలి బడ్జెట్‌లో ఈ సంప్రదాయం నుంచి తప్పుకున్నారు.
బ్రీఫ్‌కేస్‌కు బదులుగా, ఆమె బడ్జెట్‌ను ఎర్రటి గుడ్డలో చుట్టి తెచ్చింది. పాశ్చాత్య మనస్తత్వపు బానిసత్వం నుంచి బయటపడేందుకు ఇదో ప్రతీక అని అప్పటి ప్రధాన ఆర్థిక సలహాదారు కె సుబ్రమణియన్ అన్నారు. మీరు దీనిని బడ్జెట్ అని కాదు, లెడ్జర్ అని పిలవవచ్చు అని తెలిపారు .
2021లో ఆర్థిక మంత్రి సీతారామన్ మరో పెద్ద మార్పు చేశారు.ఆ సంవత్సరం అతను తన ప్రసంగం, ఇతర బడ్జెట్ పత్రాలను తీసుకువెళ్లడానికి సాంప్రదాయ కాగితాలను డిజిటల్ టాబ్లెట్‌తో భర్తీ చేశాడు.
ఫిబ్రవరి 2024లో మధ్యంతర బడ్జెట్‌ను సమర్పించేందుకు ఆయన ఈ పద్ధతిని కొనసాగించారు.