Explained: రాహుల్ గాంధీ పౌరసత్వం చుట్టూ ఉన్న వివాదం ఏమిటి?
కాంగ్రెస్ అధినేత రాహుల్ గాంధీకి బ్రిటిష్ పౌరసత్వం ఉందంటూ దాఖలైన పిటిషన్‌పై నిర్ణయం తీసుకోవాలని అలహాబాద్ హైకోర్టు కేంద్ర ప్రభుత్వాన్ని కోరింది. దీనిపై నిర్ణయం తీసుకునేందుకు డిసెంబర్ 19 వరకు ప్రభుత్వానికి కోర్టు గడువు ఇచ్చింది. కర్ణాటక భారతీయ జనతా పార్టీ (బిజెపి) కార్యకర్త ఎస్ విఘ్నేష్ శిశిర్ దాఖలు చేసిన పిటిషన్ లో, ఈ సంవత్సరం ప్రారంభంలో రాయ్‌బరేలీ నుండి జరిగిన పార్లమెంటరీ ఎన్నికల ప్రచారంలో గాంధీ తన బ్రిటిష్ పౌరసత్వాన్ని దాచారని ఆరోపించారు.
గాంధీ ద్వంద్వ పౌరసత్వంపై సీబీఐ దర్యాప్తును అభ్యర్థించారు
గాంధీ ద్వంద్వ పౌరసత్వం భారతీయ న్యాయ సంహిత, పాస్‌పోర్ట్ చట్టంతో సహా భారతీయ చట్టాలను ఉల్లంఘిస్తోందని వాదిస్తూ, ఈ విషయంపై సెంట్రల్ బ్యూరో ఆఫ్ ఇన్వెస్టిగేషన్ (సిబిఐ) విచారణను కూడా శిశిర్ డిమాండ్ చేశారు. గాంధీ బ్రిటిష్ పౌరసత్వంపై తన ఆరోపణలను రుజువు చేసే పత్రాలు, బ్రిటీష్ ప్రభుత్వం నుండి ఇమెయిల్‌లు తమ వద్ద ఉన్నాయని పిటిషనర్ పేర్కొన్నారు. గాంధీ ద్వంద్వ పౌరసత్వం గురించి శిశిర్ హోం మంత్రిత్వ శాఖకు రెండు ప్రాతినిధ్యాలను సమర్పించినప్పటికీ ఎటువంటి స్పందన రాకపోవడంతో ఈ చట్టపరమైన చర్య తీసుకోబడింది.
మునుపటి కేసు, 'సమాంతర విచారణల'పై ఆందోళనలు
2019లో ఢిల్లీ హైకోర్టు విచారించిన ఇలాంటి కేసును అనుసరించి ఈ పిటిషన్‌ను దాఖలు చేసింది. ఈ సందర్భంగా, భారతీయ జనతా పార్టీ (బీజేపీ) నాయకుడు సుబ్రమణ్యస్వామి గాంధీ బ్రిటిష్, భారతీయ పౌరసత్వాన్ని కలిగి ఉన్నట్లు ఆరోపించారు. స్వామి ఫిర్యాదుపై చర్య తీసుకున్న హోం మంత్రిత్వ శాఖ గాంధీకి నోటీసు జారీ చేసింది, అయితే తర్వాత ఢిల్లీ హెచ్‌సి నుండి అప్‌డేట్‌లను కోరిన స్వామి నిష్క్రియంగా ఆరోపించాడు. నవంబర్ 6న, ఢిల్లీ హెచ్‌సిలో విచారణ సందర్భంగా శిశిర్ బహుళ కోర్టులలో "సమాంతర విచారణల" గురించి ఆందోళన వ్యక్తం చేశారు.
సమాంతర విచారణలపై ఢిల్లీ హైకోర్టు వైఖరి
ప్రధాన న్యాయమూర్తి మన్మోహన్, జస్టిస్ తుషార్ రావు గేదెల ధర్మాసనం ఈ పిటిషన్‌పై తీర్పు ఇవ్వడం వల్ల ఒకే అంశాలపై "రెండు సమాంతర విచారణలు" జరుగుతాయని ఆందోళన వ్యక్తం చేసింది. శిశిర్ అలహాబాద్ పిటిషన్‌లోని ప్రార్థనలు విస్తృతంగా ఉన్నాయని, స్వామి కేసు వంటి సమస్యలను కవర్ చేసిందని బెంచ్ గమనించింది. అయితే, తన కేసు గాంధీ బ్రిటిష్ పౌరసత్వాన్ని స్థాపించడం గురించి మాత్రమేనని స్వామి వాదించారు, అయితే శిశిర్ పిటిషన్ భారతీయ చట్టాలను ఉల్లంఘించినందుకు గాంధీపై క్రిమినల్ చర్యలు తీసుకోవాలని కోరింది.
ద్వంద్వ పౌరసత్వంపై భారతదేశ వైఖరి
భారతదేశం ద్వంద్వ పౌరసత్వాన్ని అనుమతించదు. భారతీయ పౌరుడు మరో దేశ పౌరుడిగా ఉండకూడదు. ఓవర్సీస్ సిటిజన్‌షిప్ ఆఫ్ ఇండియా (OCI) ప్రోగ్రామ్ కొన్ని ప్రత్యేక అధికారాలను మంజూరు చేసినప్పటికీ, OCI కార్డ్ ఉన్నవారు ఓటు వేయలేరు, ఎన్నికల్లో పోటీ చేయలేరు లేదా సుప్రీం కోర్ట్ లేదా హైకోర్టుల ప్రెసిడెంట్, వైస్ ప్రెసిడెంట్ లేదా న్యాయమూర్తులు వంటి రాజ్యాంగ పదవులను నిర్వహించలేరు.
