#NewsBytesExplainer: రాహుల్ గాంధీ బ్రిటిష్ పౌరసత్వానికి సంబంధించిన వివాదం ఏమిటి, చట్టం ఏమి చెబుతోంది?
ఈ వార్తాకథనం ఏంటి
కాంగ్రెస్ ఎంపీ రాహుల్ గాంధీ బ్రిటీష్ పౌరసత్వంపై ఆరోపణలు ఊపందుకుంటున్నాయి.
ఈ కేసుపై నవంబర్ 25న అలహాబాద్ హైకోర్టులో విచారణ జరిగింది. ఈ సందర్భంగా న్యాయస్థానం కేంద్ర ప్రభుత్వం నుంచి సమాధానాలు కోరింది. అదే సమయంలో రాహుల్ పౌరసత్వాన్ని రద్దు చేయాలా వద్దా అనే అంశాన్ని పరిశీలిస్తున్నట్లు ప్రభుత్వం పేర్కొంది.
అసలు విషయం ఏంటో తెలుసుకుందాం.
కేసు
అసలు విషయం ఏమిటి?
కర్ణాటక బీజేపీ కార్యకర్త ఎస్ విఘ్నేష్ శిశిర్ అలహాబాద్ హైకోర్టులో పిల్ దాఖలు చేశారు. రాహుల్‌కు బ్రిటిష్ పౌరసత్వం కూడా ఉందని ఇందులో ఆరోపించారు.
విస్తృత విచారణ, రహస్య సమాచారాన్ని ఉటంకిస్తూ, రాహుల్‌కు బ్రిటిష్ పౌరసత్వం ఉందని శిశిర్ పేర్కొన్నాడు.
బ్రిటీష్ పౌరసత్వం ఆధారంగా రాహుల్ భారత పౌరసత్వాన్ని రద్దు చేయాలని, దీనిపై దర్యాప్తు చేయాలని సెంట్రల్ బ్యూరో ఆఫ్ ఇన్వెస్టిగేషన్ (సీబీఐ)ని డిమాండ్ చేశారు.
వివరాలు
శిశిర్ వాదన- రాహుల్ బ్రిటన్ పౌరుడు
పిటిషనర్ శిశిర్ మాట్లాడుతూ.. రాహుల్ గాంధీకి భారత్‌తో పాటు యునైటెడ్ కింగ్‌డమ్ (యూకే)లో కూడా పౌరసత్వం ఉన్నట్లు కొన్ని ఆధారాలు దొరికాయని పేర్కొన్నారు. ఈ ఆధారాలను కోర్టుకు సమర్పించినట్లు ఆయన వెల్లడించారు. భారతదేశ చట్టాల ప్రకారం, ఒక పౌరుడికి భారతదేశంతో పాటు మరొక దేశంలో పౌరసత్వం ఉండడంలేదు అని ఆయన గుర్తు చేశారు. ఈ పరిస్థితిలో, ఒక దేశ పౌరసత్వం రద్దు అవుతుందని చెప్పారు. ఈ నేపథ్యంలో,భారత ప్రభుత్వం రాహుల్ గాంధీ పౌరసత్వాన్ని రద్దు చేసే అవకాశం ఉందని ఆయన అంచనా వేశారన్నారు.
సుబ్రమణ్యం స్వామి
సుబ్రమణ్యస్వామి కూడా పిటిషన్ వేశారు
రాహుల్ పౌరసత్వంపై బీజేపీ నేత సుబ్రమణ్యస్వామి ఢిల్లీ హైకోర్టులో రెండో పిటిషన్లు దాఖలు చేశారు.
ఇందులో, బ్రిటీష్ కంపెనీకి దాఖలు చేసిన వార్షిక రిటర్న్‌లో రాహుల్ గాంధీ తనను తాను బ్రిటిష్ పౌరుడిగా ప్రకటించుకున్నారని స్వామి పేర్కొన్నారు.
అలహాబాద్, ఢిల్లీ హైకోర్టుల్లో దాఖలైన పిటిషన్లు దాదాపు ఒకే విధంగా ఉన్నందున, అలహాబాద్ హైకోర్టు కూడా అఫిడవిట్ దాఖలు చేయాలని విఘ్నేశ్‌ను కోరింది.
ఆరోపణ
స్వామి ఏ ప్రాతిపదికన ఆరోపణలు చేస్తున్నారు?
2003లో బ్రిటన్‌లో రిజిస్టర్ అయిన బ్యాక్‌కాప్స్‌ లిమిటెడ్‌ అనే కంపెనీకి రాహుల్ డైరెక్టర్‌గా, సెక్రటరీగా వ్యవహరిస్తున్నారని స్వామి ఆరోపించారు.
అక్టోబర్ 2005, 2006కి సంబంధించిన కంపెనీ వార్షిక రిటర్న్స్‌లో రాహుల్ గాంధీ పౌరసత్వం బ్రిటిష్ వ్యక్తిగా పేర్కొనబడిందని స్వామి పేర్కొన్నారు.
ఇది కాకుండా, ఫిబ్రవరి 2009లో కంపెనీ రద్దు దరఖాస్తులో రాహుల్‌ను మళ్లీ బ్రిటిష్ పౌరుడిగా అభివర్ణించారు. ఇది రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 9, భారత పౌరసత్వ చట్టం, 1955ని ఉల్లంఘించడమేనని స్వామి అన్నారు.
ద్వంద్వ పౌరసత్వం
ద్వంద్వ పౌరసత్వం అంటే ఏమిటి?
ద్వంద్వ లేదా బహుళ పౌరసత్వం అంటే ఒకే సమయంలో రెండు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ దేశాల పౌరసత్వం కలిగిన వ్యక్తి.
ద్వంద్వ పౌరసత్వం ఉన్న వ్యక్తి రెండు దేశాల పాస్‌పోర్ట్‌లను కలిగి ఉండటం, ఇతర పౌరుల మాదిరిగానే చట్టపరమైన, సామాజిక హక్కులను పొందడం, రెండు దేశాల రాజకీయ ప్రక్రియలలో పాల్గొనడం, వీసా మినహాయింపు పొందడం వంటి అనేక సౌకర్యాలను పొందుతాడు.
దీనికి సంబంధించి అన్ని దేశాల్లోనూ వేర్వేరు నిబంధనలు ఉన్నాయి.
చట్టం
భారతదేశంలో ద్వంద్వ పౌరసత్వం అనుమతించబడుతుందా?
భారత రాజ్యాంగం ప్రకారం ద్వంద్వ పౌరసత్వం అనుమతించబడదు. దీని అర్థం ఒక భారతీయ పౌరుడు ఏకకాలంలో మరే ఇతర దేశ పౌరసత్వాన్ని కలిగి ఉండలేడు.
ఒక భారతీయ పౌరుడు స్వచ్ఛందంగా మరొక దేశ పౌరసత్వాన్ని తీసుకుంటే, అతని భారత పౌరసత్వం తీసివేయబడుతుంది.
1967 పాస్‌పోర్ట్ చట్టం ప్రకారం, ఒక భారతీయ నివాసి మరొక దేశ పౌరసత్వం పొందిన తర్వాత అతని/ఆమె పాస్‌పోర్ట్‌ను సమీపంలోని రాయబార కార్యాలయంలో డిపాజిట్ చేయాలి.
ప్రత్యామ్నాయం
భారతదేశంలో ద్వంద్వ పౌరసత్వానికి ప్రత్యామ్నాయం ఏదైనా ఉందా?
పాకిస్థాన్, బంగ్లాదేశ్ మినహా 16 దేశాల నుండి భారతీయ సంతతికి చెందిన వ్యక్తులకు భారతదేశం విదేశీ భారతీయ పౌరసత్వాన్ని మంజూరు చేస్తుంది.
దీని కింద, అర్హులైన వ్యక్తులకు ఓవర్సీస్ ఇండియన్ సిటిజన్ కార్డ్ జారీ చేయబడుతుంది.
ఈ కార్డ్ హోల్డర్‌కు భారతదేశానికి జీవితకాల వీసా లభిస్తుంది, అతను భారతదేశంలో ఉన్న సమయంలో పోలీసు అధికారులకు నివేదించడం నుండి మినహాయింపు, వ్యవసాయం లేదా తోటల ఆస్తి మినహా ఆర్థిక, ఆర్థిక, విద్యా రంగాలలో ప్రవాస భారతీయులు (NRIలు) పొందే హక్కులను పొందుతారు.