#NewsBytesExplainer: కొత్త రాజ్యాంగ సవరణ బిల్లు ప్రధానమంత్రి, ముఖ్యమంత్రులను తొలగించడానికి అనుమతిస్తుంది..కొత్త చట్టం ఏం చెబుతుంది?
ఈ వార్తాకథనం ఏంటి
కేంద్ర హోంమంత్రి అమిత్ షా బుధవారం లోక్‌సభలో ప్రధాన మంత్రి, ముఖ్య మంత్రి పదవుల నుంచి తొలగింపుకు సంబంధించి మూడు కీలక బిల్లులను ప్రవేశపెట్టారు. ప్రతిపక్షాల నిరసనలు ఉన్నప్పటికీ, అమిత్ షా ఈ బిల్లులను పరిచయం చేశారు. ప్రస్తుతం ఉన్న చట్టం ప్రకారం ఉన్నత పదవుల్లోని నేతలను తొలగించే విధానం ఏ విధంగా ఉన్నదో, కొత్త నిబంధనలు ఎలాంటి మార్పులు తీసుకురావచ్చో పరిశీలిద్దాం.
వివరాలు
మూడు బిల్లులు ఏవి?
బుధవారం లోక్‌సభలో ప్రభుత్వ తరఫున ప్రవేశపెట్టిన బిల్లుల్లో రాజ్యాంగ సవరణ (130వ సవరణ) బిల్లు, జమ్ముకశ్మీర్ పునర్వ్యవస్థీకరణ (సవరణ) బిల్లు, కేంద్ర పాలిత ప్రాంతాల (సవరణ) బిల్లు ఉన్నాయి. ఈ బిల్లుల ద్వారా రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్స్ 75,164లో ప్రధాన మంత్రి, ముఖ్యమంత్రి, మంత్రులు కస్టడీలో ఉంటే, ఆ పదవులను 30 రోజులలో తొలగించాల్సిన కొత్త నిబంధనలు చేర్చాలని ప్రతిపాదించారు.
వివరాలు
అరెస్ట్ అయిన వెంటనే అమలులోకి వచ్చే నియమం
ఏ పార్టీ నేతపై అయినా ఆరోపణలు వచ్చినప్పుడు, ఇప్పటివరకు ప్రతిపక్షం మొదట రాజీనామా చేయాలని డిమాండ్ చేస్తుంది. కానీ ఈ బిల్లులు అమలులోకి వచ్చిన తర్వాత,ప్రతిపక్షం ఈ విషయంలో ఏమీ చేయనవసరం లేదు. ఏ నాయకుడినైనా పోలీసులు అరెస్టు చేస్తే,అతను వెంటనే ఈ నియమానికి లోబడి పదవిని వదులుకోవాలి. ఈ నియమం చట్టాన్ని, శాంతిభద్రతను బలపరచడానికి, అలాగే ప్రభుత్వంలో పారదర్శకత, నైతికతను ప్రోత్సహించడానికి ఉద్దేశించబడింది.
వివరాలు
ప్రతిపాదిత చట్టం ఏం చెబుతోంది?
ఈ చట్టం ప్రకారం, ఐదు సంవత్సరాలు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ జైలు శిక్ష విధించబడే తీవ్ర క్రిమినల్ కేసులలో ఉన్న ప్రధాన మంత్రి, రాష్ట్ర మంత్రి, ముఖ్యమంత్రి, మంత్రులు 30 రోజుల పాటు కస్టడీలో ఉండి, 30 రోజుల్లో బెయిల్ పొందకపోతే, వారు వెంటనే పదవిని వదులుకోవాలి. పదవిని తిరిగి పొందే అవకాశం ప్రధాన మంత్రి, ముఖ్యమంత్రి లేదా మంత్రి తరువాత నిర్దోషిగా తేలితే, వారు తిరిగి నియమితులయ్యే అవకాశం కలిగి ఉంటారు. తీవ్రమైన నేరాలకు పాల్పడిన వ్యక్తులు ఉన్నత పదవుల్లో ఉండకుండా చూసుకోవడమే దీని లక్ష్యం, తద్వారా ప్రజలకు ప్రభుత్వంపై నమ్మకం ఉంటుంది.
వివరాలు
ప్రస్తుత చట్టంలో నిబంధనలు ఏమిటి?
ప్రస్తుతం, ఆర్టికల్ 361 ప్రకారం గవర్నర్, రాష్ట్రపతి కొన్ని సందర్భాల్లో అరెస్ట్ నుంచి మినహాయింపు పొందగలరు. కానీ ప్రధాన మంత్రి, ముఖ్యమంత్రి లేదా మంత్రులకు ఇలాంటి స్పష్టమైన మినహాయింపు లేదు. ప్రస్తుత చట్టం ప్రకారం, అరెస్టు అయిన తర్వాత నైతిక కారణాల ఆధారంగా రాజీనామా చేయమని ఒత్తిడి మాత్రమే ఉంటుంది. కానీ ప్రధాన మంత్రి లేదా ముఖ్యమంత్రి రాజీనామా చేయకపోవడాన్ని బలవంతం చేయడానికి చట్టం లేదు. 2 సంవత్సరాల కంటే ఎక్కువ జైలు శిక్ష ఉన్న కేసులో, పార్లమెంట్ లేదా అసెంబ్లీ సభ్యత్వం రద్దవుతుంది, అందువల్ల వారు ప్రధాన మంత్రి లేదా ముఖ్యమంత్రి పదవిలో ఉండలేరు.
వివరాలు
అరవింద్ కేజ్రీవాల్ సమయంలో చట్టం ఉంటే.. ఏమయ్యేది
ఇలాంటి చట్టం లేకపోవడం వల్ల, అరవింద్ కేజ్రీవాల్ జైలులో ఉన్నప్పటికీ, ఆయన పదవిలో కొనసాగగలిగారు. కోర్టు కూడా ఆ సమయంలో జోక్యం చేసుకోలేమని స్పష్టంగా పేర్కొంది. ప్రతిపాదిత చట్టం ఆ సమయంలో అమలులో ఉంటే, కేజ్రీవాల్ 30 రోజుల కస్టడీ తర్వాత 31వ రోజున పదవిని వదులుకోవాల్సి ఉండేది.
వివరాలు
కొత్త నియమం అవసరం ఎందుకు?
ఈ సవరణ ద్వారా ప్రభుత్వంలో నిజాయితీ, విశ్వసనీయత పెరగడం లక్ష్యం. తీవ్రమైన ఆరోపణలు ఉన్నప్పటికీ నాయకులు పదవుల్లో కొనసాగడం ప్రజల నమ్మకాన్ని తగ్గిస్తుంది. కొత్త నియమం, తీవ్రమైన నేరాలకు పాల్పడిన వ్యక్తులు ప్రభుత్వాన్ని నడపకుండా చూస్తుంది. ఒకసారి నిర్దోషిగా తేలితే, వారికి తిరిగి అవకాశం లభిస్తుందనే అంశాన్ని కూడా చట్టంలో పరిగణనలోకి తీసుకున్నారు.