India -Bangladesh: షేక్ హసీనా రాజీనామా.. భారత్ బంగ్లాదేశ్ సంబంధాలపై ఎలాంటి ప్రభావం చూపుతుంది?
బంగ్లాదేశ్‌లో హింస చెలరేగుతున్న నేపథ్యంలో తిరుగుబాటు జరిగింది. ప్రధాని షేక్ హసీనా రాజీనామా చేసి దేశం విడిచి భారత్‌లో ఉన్నారు. ఈ రాజకీయ పరిణామం భారతదేశం, బంగ్లాదేశ్ మధ్య సంబంధాలను కూడా ప్రభావితం చేసే అవకాశం ఉంది. హసీనా ప్రభుత్వం గత ఒకటిన్నర దశాబ్దాలుగా భారతదేశానికి బలమైన మిత్రదేశంగా ఉంది, కానీ ఇప్పుడు బంగ్లాదేశ్‌లో భారత వ్యతిరేక శక్తుల ఆవిర్భావం భయం పెరిగింది. ఈ పరిణామం భారత్-బంగ్లాదేశ్ సంబంధాలపై ఎలాంటి ప్రభావం చూపుతుందో ఇప్పుడు తెలుసుకుందాం.
బంగ్లాదేశ్‌లో తాత్కాలిక ప్రభుత్వ ఏర్పాటుకు సన్నాహాలు ప్రారంభమయ్యాయి
హసీనా దేశం విడిచి వెళ్లిన తర్వాత ఆర్మీ చీఫ్ వకార్ ఉజ్ జమాన్ బాధ్యతలు స్వీకరించారు. బంగ్లాదేశ్‌లోని అన్ని రాజకీయ పార్టీల అంగీకారంతో ఆయన ఇప్పుడు మధ్యంతర ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేసేందుకు సిద్ధమవుతున్నారు. అయితే, మధ్యంతర ప్రభుత్వ స్వభావం ఇంకా స్పష్టంగా తెలియలేదు లేదా కొత్త ఎన్నికలకు ఎలాంటి టైమ్‌టేబుల్ లేదు. అటువంటి పరిస్థితిలో, ఈ పరిస్థితి భారతదేశం,బంగ్లాదేశ్ మధ్య సంబంధాలకు చాలా సవాలుగా ఉంది. కొత్త నాయకత్వం వచ్చిన తర్వాత, సంబంధాలు పెద్ద ప్రభావాన్ని చూపుతాయి.
బంగ్లాదేశ్ విదేశాంగ విధానంలో పెద్ద మార్పు రావచ్చు
హసీనా బంగ్లాదేశ్‌ను విడిచిపెట్టడంతో అక్కడ మళ్లీ భారత వ్యతిరేక భావాలు చెలరేగే అవకాశం ఉంది. బంగ్లాదేశ్ నేషనలిస్ట్ పార్టీ (బిఎన్‌పి), జమాతే ఇస్లామీ వంటి చైనా అనుకూల గ్రూపులు మళ్లీ పుంజుకోవడమే ఇందుకు కారణం. ఇదే జరిగితే, బంగ్లాదేశ్ విదేశాంగ విధానంలో పెద్ద మార్పు ఉండవచ్చు, ఇది భారతదేశానికి హానికరం. అదనంగా, రవాణా, ట్రాన్స్-షిప్‌మెంట్ ఏర్పాట్లు సవరించబడవచ్చు.
సరిహద్దు భద్రతపై భారత్ ఆందోళన మరింత పెరిగే అవకాశం ఉంది
బంగ్లాదేశ్‌లో నెలకొన్న రాజకీయ గందరగోళం భారత్‌కు భద్రతాపరమైన ఆందోళనలను కూడా సృష్టించింది. భారతదేశం, బంగ్లాదేశ్ మధ్య 4,096 కి.మీ పొడవైన అంతర్జాతీయ సరిహద్దు ప్రపంచంలో 5వ అతిపెద్ద భూ సరిహద్దు. బంగ్లాదేశ్ తన సరిహద్దును భారత దేశంలోని 5 రాష్ట్రాలతో పంచుకుంటుంది. అటువంటి పరిస్థితిలో, పొరుగున ఉన్న అస్థిరత కారణంగా, దేశంలోకి శరణార్థుల రాక పెరగవచ్చు, ఇది దేశ భద్రతకు పెద్ద ముప్పుగా మారవచ్చు. ప్రస్తుతం దేశం రోహింగ్యా ముస్లింల సమస్యతో పోరాడుతోంది.
ఆర్థిక సమస్యలు కూడా ప్రభావితం కావచ్చు
హసీనా నిష్క్రమణ భారతదేశం, బంగ్లాదేశ్ మధ్య దీర్ఘకాలిక ఆర్థిక సంబంధాలకు విఘాతం కలిగించవచ్చు. ఆమె పదవీ కాలంలో, ఇంధనం, కనెక్టివిటీ, మౌలిక సదుపాయాల వంటి రంగాలలో గణనీయమైన సహకారంతో రెండు దేశాల మధ్య గణనీయమైన వాణిజ్యం జరిగింది. అదేవిధంగా, రెండు దేశాలు పెద్ద వాణిజ్య భాగస్వాములుగా ఉన్నాయి. 2023-24 ఆర్థిక సంవత్సరంలో రెండు దేశాల మధ్య మొత్తం వాణిజ్యం 14.22 బిలియన్ డాలర్లు (రూ. 1.19 లక్షల కోట్లు). ఇది కూడా పెద్ద ప్రభావాన్ని చూపుతుంది.
ఈ వస్తువులు రెండు దేశాల మధ్య దిగుమతి, ఎగుమతి చేయబడతాయి
హసీనా ప్రభుత్వ హయాంలో, భారతదేశం ప్రధానంగా బంగ్లాదేశ్‌కు పత్తి నూలు, పెట్రోలియం ఉత్పత్తులు, ధాన్యాలు, పత్తి వస్త్రాలను ఎగుమతి చేస్తోంది. అదేవిధంగా RMG పత్తి, పత్తి నూలు, మానవ నిర్మిత ఫైబర్స్ మరియు సుగంధ ద్రవ్యాలను దిగుమతి చేస్తుంది. ఇవి రెండు దేశాలకు చాలా ముఖ్యమైన ఉత్పత్తులు.
భారత్ కూడా వ్యూహాత్మక సవాళ్లను ఎదుర్కోవాల్సి రావచ్చు
చైనా ప్రస్తుతం బంగ్లాదేశ్‌లో తన ప్రభావాన్ని విస్తరించడానికి ప్రయత్నిస్తోంది. కొత్త ప్రభుత్వ మద్దతును కూడా పొందాలని ఆశిస్తోంది. ఈ పరిస్థితి భారత్‌కు పెను సవాలుగా మారనుంది. భారతదేశం వ్యూహాత్మకంగా స్నేహపూర్వకంగా లేదా ఉదాసీనమైన పొరుగువారితో చుట్టుముట్టబడి ఉంది. ఇందులో వాయువ్య దిశలో చైనా, పాకిస్తాన్, నేపాల్‌లో కమ్యూనిస్ట్ నేతృత్వంలోని ప్రభుత్వం, పశ్చిమాన తాలిబాన్,హిందూ మహాసముద్రంలో మాల్దీవులు ఉన్నాయి. ఇప్పుడు బంగ్లాదేశ్ కూడా ప్రత్యర్థిగా ఉండటంతో వ్యూహాత్మక ముప్పు పెరుగుతుంది.
జమాతే ఇస్లామీ, పాకిస్తాన్ కారకాలు భారతదేశ ఆందోళనలను పెంచుతాయి
ఢాకాలోని తాత్కాలిక ప్రభుత్వంపై జమాతే ఇస్లామీ ప్రభావం చూపే అవకాశం ఉంది. హసీనాకు వ్యతిరేకంగా జరిగిన నిరసనల్లో వారు పాల్గొన్నట్లు సమాచారం. జమాత్‌తో భారతదేశం సమీకరణం అసౌకర్యంగా ఉంది. గతంలో బంగ్లాదేశ్ నేషనలిస్ట్ పార్టీ, జమాత్ ప్రభుత్వ హయాంలో బంగ్లాదేశ్‌లో దీనికి ఉదాహరణ కనిపించింది. అదేవిధంగా, బంగ్లాదేశ్ రాజకీయాల్లోకి పాకిస్తాన్ తిరిగి రావడానికి జమాత్ మార్గం తెరవగలదు. దీంతో బంగ్లాదేశ్‌లో పాక్‌కు బలం పెరగడంతో పాటు భారత్‌లో ఆందోళన పెరుగుతుంది.
హసీనా ప్రభుత్వ కాలంలో బంగ్లాదేశ్‌తో భారతదేశ సంబంధాలు ఎలా ఉన్నాయి?
హసీనా ప్రభుత్వం సహకార వైఖరి కారణంగా భారతదేశం, బంగ్లాదేశ్ మధ్య సంబంధాలు కొత్త శిఖరాలకు చేరుకున్నాయి. సరిహద్దుల మధ్య వాణిజ్యం, రవాణా ఏర్పాట్లు, భద్రతా సహకారం, ప్రజల నుండి ప్రజల మార్పిడిలో పురోగతితో ద్వైపాక్షిక సంబంధాలు కూడా గణనీయంగా పురోగమించాయి. అదే విధంగా తీస్తా నీటి భాగస్వామ్య ఒప్పందంలో భారతదేశం మిత్రదేశం కూడా. ఇది మాత్రమే కాదు, ఆమె నిరంతరం భారతదేశాన్ని సందర్శించింది. రెండు దేశాల మధ్య ద్వైపాక్షిక సంబంధాలను బలోపేతం చేయడానికి అనేక పెద్ద ఒప్పందాలపై సంతకం చేసింది.
